برنج یکی از مواد اصلی سفره غذایی ایرانیان است. همان‌طور که همه ما مطلع هستیم علت این موضوع به مزه آن برمی‌گردد.
با این تفاسیر، ممکن است برای همه افراد برنج و دیابت به‌ویژه اشخاص دارای بیماری خاص مفید نباشد. برای مثال بعضی از افراد نیازمند جذب کمتری از کربوهیدرات یا کالری نسبت به سایر دارند که اغلب مصرف گل‌کلم را جایگزین برنج سفید می‌کنند.
به دلیل وجود مقادیر بسیار زیادی از کربوهیدرات در برنج، امکان تأمین انرژی بدن و ایجاد سیری در فرد را دارد. اما دراین‌بین برخی از افراد از مصرف برنج به دلایل مختلفی مانند آلرژی غذایی، دیابت اجتناب می‌کنند.
مسلماً رژیم غذایی در سلامت اشخاص به‌ویژه افرادی که دچار بیماری خاص مانند دیابت هستند، تأثیر بسزایی دارد. در همین راستا بسیاری از افراد به دنبال جایگزین نان و برنج برای دیابتی ها هستند، اما باید بگوییم با یک برنامه غذایی برای دیابتی ها امکان درج آنها در رژیم غذایی میسر است.
به‌عنوان‌مثال مقدار قند خون پیش از میل وعده غذایی مابین 80 تا 130 میلی‌گرم است که پس از مصرف باید از 180 میلی‌گرم در دسی‌لیتر کمتر باشد. افرادی که دارای دیابت نوع یک هستند به جهت کنترل قند خون از تزریق انسولین استفاده می‌کنند و افراد دیابت نوع 2 به طور متداول با رژیم غذایی مناسب به همراه ورزش و مصرف دارو مقدار قند خون را تحت کنترل قرار می‌گیرند.
برای دیابتی ها نان بهتر است یا برنج
غذاهای بسیار مختلفی مانند حبوبات، غلات، ماکارونی، برنج دارای کربوهیدرات بسیار بالایی هستند که شاید دراین‌بین تصور کنید، مصرف آن برای شخص دارای بیماری دیابت ممنوع باشد؛ اما این تصور کاملاً غلط است، با یک برنامه غذایی مناسب برای افراد دیابتی می‌تواند در حد نیاز مصرف برنج را در رژیم غذایی خود داشته باشند.
همان‌طور که پیش‌ازاین اشاره شد، برنج حاوی مقادیر بسیار زیادی از کربوهیدرات است؛ اما امکان استفاده از آن با توجه داشتن اطلاعات مقدار کربوهیدرات موجود در برنج می‌توان از آن در وعده غذایی خود استفاده نمود.
چه چیزی را جایگزین نان و برنج کنیم برای افراد دیابتی
به‌عنوان‌مثال هر یک‌سوم فنجان حاوی برنج دارای 15 گرم کربوهیدرات است که مقدار کمی از کربوهیدرات موردنیاز بدن را تشکیل می‌دهد.
مقدار مصرف توصیه شده در کل روز حدود 40 تا 60 گرم جهت تأمین کربوهیدرات موردنیاز بدن است، ضمن اینکه پروتئین و چربی موجود در وعده غذایی از تأثیر برنج بر مقدار قند خون می‌کاهد.
بهترین جایگزین نان و برنج برای دیابتی ها
جهت انتخاب بهترین ماده غذایی برای افراد دیابتی، اندازه‌گیری مقیاس ماده غذایی با شاخصی بنام گلایسمیک است، این مقیاس نشانگر میزان سرعت تبدیل ماده غذایی به قند و جذب توسط خون را تعیین می‌کند.
در نتیجه هرچه شاخص گلایسمیک بالاتر باشد، مقدار قند خون جذب شده پس از مصرف آن ماده غذایی بیشتر خواهد بود. در همین راستا از مصرف مواد غذایی که دارای شاخص گلایسمیک بالا هستند باید پرهیز و یا به مقدار محدود مصرف نمود.
به‌عنوان‌مثال برنج سفید، دارای شاخص گلایسمیک بالایی می‌باشد؛ اما در مقابل برنج قهوه‌ای علاوه بر فیبر بالا، دارای گلایسمیک کمتری به نسبت برنج سفید است.
همچنین باید به این موضوع خاطرنشان کنیم که هر نوع برنج دارای شاخص گلایسمیک متفاوتی است. برای مثال برنج بسماتی دارای گلایسمیک پایینی به نسبت به برنج دانه کوتاه سفید است.
دیابتی ها به جای نان و برنج چه چیزی بخورند؟
همچنین کیک‌های برنجی که به‌عنوان ماده غذایی رژیمی در بازار تبلیغ می‌شوند به‌هیچ‌عنوان برای افراد رژیمی توصیه نمی‌شود و این مواد دارای شاخص گلایسمیک بالایی هستند.
شاید برایتان در آخر باز هم سؤال باشد که برای افراد دیابتی نان بهتر است یا برنج، باید بگوییم به دلیل اینکه مقدار شاخص هرکدام از مواد غذایی متفاوت می‌باشد، باید با بررسی اطلاعات مقایسه خود را به طور دقیق انجام دهید.
اما واقعیت این است که غلات با دارابودن مواد مفید دیگری که به همراه دارند به‌طورقطع مفیدتر عمل واقع می‌کنند. غلاتی مانند جو، می‌توانند جایگزین نان برای دیابتی ها باشد، نان جو به‌راحتی می‌تواند جایگزین نان گندم شود، زیرا جو علاوه بر نوع خوراکی نان، به‌صورت پوست‌کنده، پرک یا آرد قابل تهیه و مصرف است.
دانه جو دارای فیبر، آنتی‌اکسیدان، همچنین در کاهش کلسترول، متعادل‌سازی گلوکز و انسولین خون تأثیر بسزایی دارد. هر 100 گرم جو حاوی 354 کالری، 10 گرم پروتئین، 77 گرم کربوهیدرات، 14 گرم فیبر است. به همین علت می‌شود از آن به‌عنوان جایگزین برنج برای دیابت نام برد.
