غلات و حبوبات دو گروه از مواد خوراکی هستند که به مقدار فراوان در روزمره مورداستفاده قرار میگیرد. هرکدام از این دو گروه مواد غذایی دارای خواص و ضررهایی هستند. دانستن خواص و مضرات و تفاوت غلات و حبوبات به ما در داشتن زندگی سالم و به‌دور از بیماری کمک شایانی خواهد کرد.
حبوبات و غلات در ایران به دلیل داشتن خاکی حاصل‌خیز با کیفیت بالا کشت می‌شوند؛ اما بعضی از حبوبات و غلات نیز وجود دارند که مانند دیگر مواد خوراکی یا وسایل صنعتی به ایران وارد شده و در مصارف گوناگون مورداستفاده قرار می‌گیرند.
انواع غلات عبارت‌اند از: گندم، برنج، جو، جو دوسر، ذرت، ذرت خوشه‌ای، کینوا، چاودار و ارزن که در ایران و خارج از کشور کشت شده و مورد استفادۀ تمام ساکنین کرۀ زمین قرار می‌گیرند تا مواد معدنی مورد نیاز بدن انسان را تامین کنند.
انواع حبوبات شامل: نخود خام سفید، نخود سیاه، نخود فرنگی سبز، لوبیا چیتی، لوبیا قرمز، لوبیا سفید، لوبیا چشم بلبلی، لوبیا سیاه، لوبیا عروس، لپه، عدس سبز، عدس قرمز، عدس قهوه ای، عدس نارنجی، ماش و باقلا از جمله حبوباتی هستند که در ایران کشت می‌شوند ولی همین حبوبات نام‌برده‌شده در خارج از کشور با اندازه و کیفیت‌های مختلف کشت شده و به ایران وارد می‌شوند.
تفاوت حبوبات و غلات چیست
قبل از انجام مقایسه بین حبوبات و غلات باید از خصوصیات منحصربه‌فرد هرکدام این دو گروه غذایی آشنایی کاملی داشته باشیم تا بتوانیم یک مقایسۀ خوب از این دو گروه از مواد غذایی را انجام دهیم.
خصوصیات حبوبات شامل چیست و چه مواردی می‌باشد؟
اولین قسمت قابل‌بررسی در حبوبات ارزش غذایی آن است. این گروه از مواد غذایی کربوهیدرات کم‌تری نسبت به غلات داشته و سرشار از پروتئین، فیبر، اسیدهای آمینه، ویتامین و مواد معدنی هستند که برای فعالیت‌های روزانۀ بدن بسیار مفید و کاربردی هستند.
همچنین میزان تولید حبوبات نسبت به غلات کم‌تر بوده و سالانه مقدار قابل‌توجهی از حبوبات به ایران وارد می‌شود.
طبقه‌بندی حبوبات از زنجیره گیاهان و دستۀ باقلاسانان و خانوادۀ حبوبات می‌باشند.
در رژیم غذایی حبوبات جایگاه بالایی برای افراد گیاه‌خوار دارد؛ اما میزان مصرف آن نسبت غلات بسیار کم‌تر است.
خصوصیات غلات شامل چیست و شامل چه مواردی می‌باشد؟
ارزش غذایی غلات در مقدار کربوهیدرات موجود، خیلی بیشتر از حبوبات است. همچنین غلات شامل منابع غنی از فیبر، ویتامینهای C، B12، B6 و A، فسفر، کلسیم و اسیدهای آمینه می‌باشند. این گروه از مواد غذایی برای تأمین ویتامینهای موردنیاز بدن بسیار مفید است.
میزان تولید سالانۀ غلات در ایران زیاد است و حتی در بعضی از سال‌ها به تجارت و صادرات این محصول غذایی با ارزش می‌توان پرداخت.
شناسایی و طبقه‌بندی غلات از زنجیرۀ گیاهان و دستۀ گندم‌سانان و خانوادۀ غلات شناخته می‌شوند.
غلات با داشتن کربوهیدرات بالا انرژی زیادی را برای بدن انسان تأمین می‌کند، اما برای افرادی که قصد تناسب‌اندام یا لاغرشدن دارند مناسب نمی‌باشد؛ درصورتی‌که از غلات با برنامۀ غذایی مناسب مورداستفاده قرار دهند. (فیبر توانایی خنثی‌سازی کربوهیدرات غلات داشته و اشخاص می‌توانند با ترکیب‌کردن مواد غذایی که دارای فیبر و کربوهیدرات به تناسب‌اندام موردنظر خود برسند.)
غلات چیست؟
همان‌طور که در بالا توضیح داده شد غلات جزو گیاهان محسوب می‌شوند که دانۀ خوراکی دارند. به دلیل علفی بودن این گیاه میزان رشد و تولید سالانۀ غلات بسیار بالا است. همین موضوع باعث شده، جزو محصولات غذایی اصلی در دنیا شناخته شوند. همچنین غلات را به حالت خرد شده یا پودر شده (آرد) درآورده و با آن به تهیۀ نان و کیک و خیلی از مواد خوراکی دیگر مورداستفاده قرار میگیرد.
این گروه از مواد غذایی اصلی دارای مقدار زیادی از ویتامین، پروتئین، کربوهیدرات، چربی و مواد معدنی هستند که در بخش‌های مختلف همانند پوست، سبوس، جوانه و اندوسپرم گیاه غلات یافت می‌شوند.
بیشترین غلاتی که در دنیا مورداستفاده قرار می‌گیرند به ترتیب شامل گندم، برنج، چاودار، جو دوسر و ذرت می‌باشند که برای بدن انسان بسیار زیاد مفید و سرشار از خواص هستند.
حبوبات چیست؟
حبوبات از محصولات دانه‌‌دار یک‌ساله هستند که اکثرا پس از خشک‌شدن گیاه برداشت شده و مورداستفاده قرار می‌گیرند. تفاوت بین غلات و حبوبات در مقدار متفاوت کربوهیدرات و فیبر آن‌ها است. این مواد خوراکی به‌راحتی پخته شده و بیشتر به‌صورت آب پز شده مورداستفاده قرار می‌گیرند و برای افرادی که به‌سلامت و تناسب‌اندام خود اهمیت می‌دهند بسیار زیاد مناسب هستند.
از دیگر خواص گیاه حبوبات می‌توان به فوایدی که به خاک کشاورزی و کم‌کردن گازهای گلخانه‌ای اشاره کرد. به بسیاری از کشاورزان توصیه می‌شود که پس از برداشت غلات از زمین‌های کشاورزی خود به کاشت محصولات حبوباتی بپردازند تا مواد مغذی خاک تأمین شود و محصولات غلاتی شما از کیفیت بیشتری برخوردار باشند.
گیاه حبوبات برخلاف گیاه غلات برای رشد به آب کم‌تری نیاز داشته تا به رشد کامل برسد. حبوبات سرشار از مواد معدنی مانند پتاسیم، فسفر، آهن، منیزیم، روی، تیامین و نیاسین هستند که برای استخوان و عملکرد بهتر سیستم عصبی انسان مهم و حیاتی است.
در انتها می‌توان به فرق حبوبات و غلات به این نتیجه رسید که غلات از محصولات اصلی برای تأمین انرژی موردنیاز بدن می‌باشند و در اکثر وعده‌های غذایی انسان مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این گیاهان پس از هر بار کشت تمام مواد مغذی خاک را به خود جذب خواهد کرد؛ ولی حبوبات را می‌توان مکمل غلات دانست، این‌گونه که با ترکیب‌کردن این دو مادۀ خوراکی، هم قند (کربوهیدرات) موردنیاز و بیشتر به بدن برای فعالیت‌های روزانه وارد شده و فیبر موجود در حبوبات مقدار قند اضافی و مضر موجود در بدن را دفع خواهد کرد؛ همچنین می‌توان با کاشت محصولات حبوباتی در زمین‌های کشت غلات به حاصل‌خیزتر شدن زمین کشاورزی کمک فراوانی کرد.
